Online lezing “Van Oost naar West: Theophanu, de Sint Nicolaaskapel en wat de Byzantijnse prinses wél zag in Constantinopel, Ravenna en Aken”

Op zondag 18 oktober organiseert Stichting Zenobia samen met Museum Het Valkhof een online lezing in het kader van de Maand van de Geschiedenis. De lezing begint om 14:00 is via een livestream te volgen. 

Het is niet mogelijk om de lezing fysiek bij te wonen. Klik hier voor de link naar de livestream.

“Van Oost naar West: Theophanu, de Sint Nicolaaskapel en wat de Byzantijnse prinses wél zag in Constantinopel, Ravenna en Aken.”

De Sint Nicolaaskapel op het Valkhof in Nijmegen werd rond het jaar 1030 gebouwd ter nagedachtenis aan de van oorsprong Byzantijnse prinses, en latere keizerin, Theophanu. Tijdens deze lezing wordt u meegenomen op de route die Theophanu van Oost naar West volgde voordat ze uiteindelijk in 991 in de buurt van Nijmegen stierf. U maakt kennis met gebouwen die Theophanu moet hebben gezien tijdens haar verblijf in Constantinopel, Ravenna en Aken en ziet hoe die voorbeelden uit Oost en West van invloed zijn geweest op de Nijmeegse Sint Nicolaaskapel.

De lezing wordt gegeven door dr. Mariëtte Verhoeven, research fellow en docent aan het Radboud Institute for Culture and History aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Haar onderzoek betreft de cultuurgeschiedenis van vroegchristelijke en Byzantijnse architectuur. Ze heeft gepubliceerd over Ravenna, Jeruzalem en Istanbul. 
Voor wie meer over haar wil lezen: https://www.ru.nl/personen/verhoeven-m/

Aanmelden
Wie interesse heeft, kan zich aanmelden door een mail te sturen naar info@stichtingzenobia.nl.

Zenobialezing ‘Arachne en de imams’

De jaarlijkse Zenobia-lezing wordt dit jaar gehouden tijdens de Week van de Klassieken. Prof. dr. David Rijser (bijzonder hoogleraar Antiekenrecepties aan de Rijksuniversiteit Groningen, en tevens werkzaam als classicus en cultuurhistoricus aan de Universiteit van Amsterdam) deelt zijn kennis over vertellers, verhalen en cultuurgeschiedenis in klassieke en Arabische tradities.

Donderdag 10 september | 20.00 – 21.30 uur | Livestream vanuit het Rijksmuseum van Oudheden | toegang: gratis

Niet alleen de inhoud van onze verhalen zegt iets over wie we zijn. Ook de manier waarop we ze vertellen doet dat. Er lijkt in dit opzicht een verschil te bestaan tussen het pluriforme, weelderige en labyrint-achtige model van bijvoorbeeld de Duizend-en één-nacht, en de sterke narratieve en thematische eenheid van een epos als Vergilius’ Aeneis, die in de westerse cultuur lang normatief is geweest. Ook in onze beeldtradities lijkt er een verschil te zijn in opvattingen over ‘narrativiteit’ en eenheid tussen de westerse en islamitische cultuur. In Arachne en de imams onderzoekt David Rijser hoe die verschillen ontstaan zijn en waar ze vandaan komen. Daarmee laat hij zien dat juist uit de manier waarop we verhalen vertellen, blijkt hoezeer zowel het Westen als de Arabische cultuur ieder op een eigen manier – maar veel broederlijker dan vaak wordt gedacht – de erfenissen van de klassieke oudheid heeft verwerkt.

Georganiseerd in samenwerking met het Rijksmuseum van Oudheden, in het kader van de Week van de Klassieken (3 t/m 13 september 2020)

Meld u hier aan voor de livestream

De Week van de Klassieken in het Rijksmuseum van Oudheden is dit jaar uitsluitend online te volgen via livestreams. Alle lezingen, symposia en workshops zijn gratis beschikbaar. U hoeft geen extra programma’s te downloaden of te installeren op uw computer. Na aanmelding ontvangt u een link, waarmee u via de browser op uw pc, laptop, tablet of smartphone de activiteit kunt volgen. De livestream is vanaf een kwartier voor aanvang online.

Wijnposium | ¿Cómo vino vino?

Hoe kwam wijn in Spanje terecht en wat gebeurde daarna? Zaterdag 22 juni combineren wij een Andalusische wijnproeverij met lezingen over de geschiedenis van wijn in Andalusië. U zult wijnen proeven met een directe link naar de geschiedenis van Spaanse wijn vanaf de introductie tot aan de legendarische zucht van Boabdil. Tussen de proeverijen worden twee historische lezingen verzorgd over wijn in de Romeinse en islamitische periode van Andalusië.

Het tweede Wijnposium wordt door Stichting Zenobia en Granada Wijnen georganiseerd in samenwerking met Instituto Cervantes, Vinos de España, Turespaña en Labrys Reizen.

Informatie over wijnen door Nelleke Maris en Dick Speelpenning, lezingen door Mariëlla Beukers, Yasser Ibrahim en Pieter Houten, Simone Cremers (moderator).

Instituto Cervantes, Domplein 3, Utrecht | Zaterdag 22 juni | 13:00-16:30 uur

Ticketprijzen
Regulier: €25
Donateurs: €20

Koop hier uw kaartje.

Zenobia contra Rome | Oost tegen West?

Op 12 mei organiseert Stichting Zenobia in samenwerking met museum het Valkhof een gratis toegankelijke lezing van Lucinda Dirven.

In de jaren ‘60 van de derde eeuw na Christus kwam de Palmyreense koningin Zenobia in opstand tegen het Romeinse gezag en veroverde grote delen van het oost Romeinse rijk. Wat bezielde deze warrior queen? Was haar strijd gericht tegen de westerse overheersing of was zij zelf een exponent van die Romeinse cultuur? Teneinde deze vraag te beantwoorden gaat deze lezing in op Palmyra’s relatie met Rome enerzijds en het Parthische en Sasanidische rijk anderzijds

Tijd: 14.30 – 15.30 uur
Waar: in de aula van Museum Het Valkhof
Entree: gratis op vertoon van geldig museumticket

Vierde Zenobialezing | Water in de “islamitische” stad | Maaike van Berkel

Water in de “islamitische” stad

Something old, something new, something borrowed, something blue

Prof. Maaike van Berkel

Duurzaam watermanagement is een van de grootste uitdagingen waar de wereld voor staat en dat geldt zeker voor het waterarme Midden-Oosten. Waterschaarste is niet slechts een klimatologisch probleem. Het is bij uitstek ook een kwestie van de manier waarop mensen omgaan met de beschikbare natuurlijke bronnen. Deze lezing bespreekt de relatie tussen een duurzame watervoorziening en een goede organisatie in steden in het premoderne Midden-Oosten.

Deze steden – Bagdad, Damascus en Cairo – hadden soms wel 500.000 inwoners. Traditioneel worden ze getypeerd als zwak georganiseerd, maar een dergelijke karakterisering verklaart natuurlijk niet hoe ze in staat waren hun grote aantallen bewoners onder lastige klimatologische omstandigheden duurzaam van water te voorzien. Hoe zag die watervoorziening er in de praktijk uit? Er was niet één centraal systeem, maar er bestond een veelheid aan systemen – aquaducten, (ondergrondse) kanalen, cisternen die regenwater opvingen en waterdragers die af en aan naar de rivier liepen – en deze werden elk op hun eigen manier georganiseerd en gefinancierd. Soms bouwden steden hierin voort op bestaande (klassieke) watersystemen, maar er vond ook volop technologische en organisatorische vernieuwing plaats. Die diversiteit aan systemen en organisatievormen lijkt de bron van een duurzame watervoorziening in de premoderne periode. Kunnen we daar vandaag de dag nog iets van leren?

Donderdag 7 februari 2019 | Rijksmuseum van Oudheden te Leiden

19.30 inloop
20.00 aanvang lezing

De toegang is gratis, maar meld je wel even aan via info@stichtingzenobia.nl

Lezing | “De Delphische “Rolling Stones”: Herodotus en de Perzische belegering van Apollo’s heiligdom

Op donderdag 27 september organiseren Stichting Zenobia en NKV Nijmegen-Arnhem gezamenlijk een lezing: Dr. Janric van Rookhuijzen (UU/UL) zal spreken over de belegering van Delphi door Xerxes in 480 v. Chr.. Voor meer informatie over de lezing, zie de tekst onder de afbeelding. De lezing zal plaatsvinden op de Radboud Universiteit, in zaal EOS 01.110. Aanvangstijd: 20:00 uur (inloop vanaf 19:45 uur). De toegang is gratis. U bent allen van harte uitgenodigd hierbij aanwezig te zijn.

Janric van Rookhuijzen, De Delphische “Rolling Stones”: Herodotus en de Perzische belegering van Apollo’s heiligdom

Na de slag bij Thermopylae (480 v. Chr.) was de weg vrij voor Xerxes’ leger om het zuiden van Griekenland in te nemen. Het grootste gedeelte van de manschappen ging rechtstreeks naar Athene, de hoofdprijs. Maar een klein contingent boog af naar het steenrijke heiligdom van Apollo in Delphi. Tot een plundering kwam het echter niet, want, zo vertelt Herodotus ons, de lokale goden, waaronder Apollo en de held Phylakos, kwamen te hulp om de Perzen te verdrijven.

Deze lezing betreft het landschap dat het toneel vormde voor deze invasie, die door de meeste geleerden als ‘imaginair’ wordt bestempeld. Toch was Herodotus er heilig van overtuigd dat de belegering had plaatsgevonden, en daarbij verwijst hij naar concrete plaatsen in dit landschap die zo als bewijs fungeerden. In deze lezing nemen we de koppeling tussen verhaal en landschap kritisch onder de loep. Daarbij komt aan het licht hoe goden een rol kunnen worden toebedeeld bij (ogenschijnlijk) historische gebeurtenissen. Daarmee is het verhaal van de belegering een schitterend voorbeeld van Grieks polytheïsme in de praktijk.

Derde Zenobialezing | De Trojaanse Oorlog en het Arabische volksepos van al-Zir

Op donderdag 24 mei 2018 is het precies tien jaar geleden dat het eerste Zenobiacongres plaatsvond. Ter ere van deze gelegenheid organiseert Stichting Zenobia een speciale lustrumlezing, genaamd ‘De Trojaanse Oorlog en het Arabische volksepos van al-Zir’. De lezing wordt gegeven door dr. Johan Weststeijn, bijzonder bestuurslid van Stichting Zenobia.

Moderne Arabische denkers hebben al een aantal keer gewezen op opvallende overeenkomsten tussen het verhaal van de Trojaanse oorlog, Aischylos’Oresteia, en een vrij onbekend Arabisch volksepos: het Verhaal van al-Zir. Hun ideeën zijn tot nog toe afgedaan als vergezocht en als een typisch voorbeeld van ‘parallellomanie’. Zijn er harde criteria om onderscheid te maken tussen zwakke en sterke overeenkomsten? Hoe verklaar je mogelijke parallellen tussen de Grieksromeinse en de Arabische literatuur? Johan Weststeijn betoogt tijdens deze speciale lustrumlezing dat de vergelijking van meesterwerken uit de Klassieke Oudheid met het volksepos van al-Zir nieuw licht werpt op een aantal hevig bediscussieerde details uit de Oresteia.

Donderdag 24 mei 2018 | Rijksmuseum van Oudheden | Rapenburg 28, Leiden
Zaal open: 19:30 uur
Aanvang:   20.00 uur
Toegang is gratis, maar meldt u wel van tevoren aan via info@stichtingzenobia.nl o.v.v. ‘Aanmelding Derde Zenobialezing’.

Symposium: Van Rome tot de Pharos

Datum: 12 april 2018, 20:00-22:45
Locatie: Rijksmuseum van Oudheden, Leiden
Toegang
: gratis, aanmelden verplicht
Aanmelden: via deze link
In en om het bekken van de Middellandse Zee hebben in de afgelopen eeuwen al vele zaken heen en weer gestroomd. Water, bijvoorbeeld, en wijn, maar vergeet ook de wijsheid niet. De grote denkers van oost, west en alles daar tussenin hebben al duizenden jaren invloed op elkaar. Van Rome tot de Pharos, verder en weer terug.

Roma Aeterna en Stichting Zenobia staan midden in de Week van de Klassieken stil bij de denkers om het mediterrane bekken. Met twee geleerde sprekers, een moderator-filosoof en een gepaste muzikale omlijsting denkt het publiek over de grote vragen die oost en west, en vroeger en nu met elkaar verbinden.

Sprekers

Gerko Tempelman is freelance theoloog en filosoof. Hij spreekt en doceert geregeld over hoe de islamitische wijsbegeerte invloed heeft gehad op denkers in het westen – lees daar hier meer over. Zijn lezing heeft de titel ‘Hoe de Arabieren Europa hebben leren rekenen’.

Prof. dr. Marije Martijn is hoogleraar Antieke en patristische wijsbegeerte aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Zij zal in haar bijdrage spreken over de uitwisseling van wijsheid vanuit een heel specifiek thema: ‘Kunnen planten denken? Antieke filosofen over het vegetatieve leven‘.

Moderator-filosoof

Jacob Zwaan is docent klassieke talen op het Barlaeus gymnasium in Amsterdam. Hij studeerde naast klassieke talen ook filosofie en psychologie en is geboeid door de psychoanalyse. Hij modereerde eerder discussies, bijvoorbeeld op festival Drift.

Programma (concept)

19:30-20:00 Inloop (bar open)
20:00-20:10 Welkom en introductie door Jacob Zwaan

20:10-20:40 Lezing door Gerko Tempelman
20:40-20:45 Gelegenheid voor vragen
20:45-20:55 Korte pauze (bar open)
20:55-21:25 Lezing door prof. dr. Marije Martijn
21:25-21:30 Gelegenheid voor vragen
21:30-22:00 Vragen en discussie met sprekers en publiek
22:00-22:45 Borrel

Aanmelding

Via de website van het Rijksmuseum van Oudheden: klik hier voor een link.

Toegang gratis.

Avondsymposium: Van bibliotheek tot front en weer terug: de macht en mythe van Nineveh

Op woensdag 7 maart 2018 organiseert Stichting Zenobia in samenwerking met het Rijksmuseum van Oudheden een avondsymposium naar aanleiding van de tentoonstelling Nineveh. Hoofdstad van een Wereldrijk. Op deze feestelijke avond zullen Jon Taylor (conservator spijkerschriftcollectie British Museum) en Rients de Boer (Vrije Universiteit Amsterdam) u meenemen naar de hoogtijdagen van Nineveh onder koning Assurbanipal (7de eeuw v. Chr.). Jon Taylor zal spreken over Assurbanipals beroemde “bibliotheek” en Rients de Boer vult hem aan met een lezing over Assurbanipals invasie van Egypte. Martje de Vries (Radboud Universiteit Nijmegen) zal ons een beeld van Nineveh geven zoals dat geschetst wordt in vroegmoderne bronnen, waaronder in het werk van de 17de-eeuwse jezuïet Athanasius Kircher. Na de lezingen is de tentoonstelling speciaal voor bezoekers van het symposium geopend en kunt u napraten onder het genot van een drankje in de Tempelzaal. U kunt zich hier aanmelden voor het Avondsymposium.

7 maart 2018 | Rijksmuseum van Oudheden | Rapenburg 28, Leiden

19:00 uur                        ontvangst met koffie en thee
19:20-21:30 uur              lezingen in de Tempelzaal
21:30-23:00 uur              tentoonstelling en bar zijn geopend

Ticketprijzen
Inclusief koffie of thee bij ontvangst en een drankje na afloop van de lezingen

Normaal tarief                17,50
Donateurs                      12,50
Studenten                      10,00

Exclusief Wijnposium

Op 2 februari 2018 organiseert Stichting Zenobia in samenwerking met het Allard Pierson Museum en La Bordelaise Wijnen een exclusief Wijnposium, een feestelijke lezingenmiddag waarin het thema ‘Wijn’ in de oudheid en de islam centraal staat. De lezingen worden afgewisseld met voordrachten van Arabische wijnpoëzie en een proeverij met wijnen uit minder voor de hand liggende streken, zoals het Midden-Oosten. Kaarten kunt u hier reserveren.

 

2 februari 2018
Allard Pierson Museum Amsterdam
Ingang Bijzondere Collecties,  Oude Turfmarkt 129
15:00 tot 18:00
(zaal open 14:30)
Symposiarch: Eric Moormann

Tarieven:
– Regulier: € 49,95
– Donateurs van Stichting Zenobia: € 44,95

Bijdragen:
– Eric Moormann: ‘Polyphemus en de beschavende werking van wijn
– Johan Weststeijn: ‘De wijngaarden van het hiernamaals: Het paradijs in de Koran
– Siward Tacoma: ‘De Bacchanten van Euripides
– Yasser Ibrahim: Arabische wijngedichten